Sáng và tối


Có những người ở bên cạnh mình cả vài chục năm mà mình không biết tông tích ra sao. Mà có biết cũng chỉ biết phần sáng, chứ phần tối thì tối bưng! Đôi khi biết được điều gì đó thì lại là những phần sáng đáng kính!

Rồi cũng có ngày biết, nhưng đó là ngày không vui. Vì ngày đó thường là ngày tạ thế của đương sự. Đó là bài văn điếu, bản tường trình công trạng của họ trong thời gian làm người. Rất trịnh trọng, nhưng cái biết ấy cũng chỉ là khoảng sáng.
Cả khoảng sáng khả kính ấy cũng không hẳn đã đúng như ta muốn. Người có vị trí càng cao thì khoảng sáng càng lớn và đôi khi còn sáng hơn bình thường. Vì ở bài văn điếu người ta thường chỉ góp nhặt cái hay để nói lời tốt đẹp cuối cùng với người ra đi. Không ai lại đi tiếc người chết một lời khen bao giờ!

Nhiều người biết điều ấy nhưng vẫn thắc mắc với cái góc khuất. Con người vốn tò mò, luôn muốn nhìn thấu cả khoảng tối của người khác. mà nhất là khoảng tối của những người có danh hoặc có vị trí xã hội thì càng dễ bị tọc mạch.

Chẳng biết để làm gì với cái khoảng tối của người khác. Sự tìm tòi khoảng tối phần lớn chỉ là để thỏa mãn tò mò, kéo nó xuống càng thấp càng gần mình càng tốt, muốn sát mắt cho thật rõ đến chi tiết rồi... cũng chẳng để làm gì ngoài việc làm vốn buôn dưa lê! Trừ nghiên cứu của những người làm sử với các vĩ nhân thì lại là chuyện khác.

Người ta thường có hai mặt âm- dương như mặt trời mặt trăng. Con người là vậy! Vế nào thái quá đều là bất bình thường.
Người mà chỉ toàn cái tốt, hoặc toàn cái xấu mới là không bình thường! Vì sống là phải vận động- vận động để tồn tại- nên trong nhiều cái tốt cũng có lúc mắc sai lầm.... Đó là qui luật, chỉ có thể ngày dài đêm ngắn hoặc ngược lại mà thôi!

Tôi thường sợ những gì sáng quá, và tôi nghi ngờ điều đó!
Nhưng tôi cũng sợ chỗ tối tăm quá, vì không thể nhìn thấy gì ở đó! Và rất có thể nơi ấy có cạm bẫy.

Tôi đã từng đi trong cuộc sống lờ nhờ giữa sáng và tối bao nhiêu năm nay rồi. Có lúc cũng nhầm lẫn sáng thành tối, lẫn tối thành sáng, rồi mới nhận ra:đôi khi phân biệt sáng tối là ở nhận thức chứ không phải ở tai nghe hoặc mắt nhìn!
(Sưu tầm, tổng hợp)