Phận "rác" đêm

Gần nửa đêm, chợ Long Biên đã bắt đầu tấp nập. Hàng chục xe tải to nhỏ chất đầy rau quả, nông sản ầm ầm đưa hàng ra, vào chợ, những người cửu vạn vội vã chạy tới, chạy lui bốc dỡ hàng, tiếng gọi í ới, tiếng quát inh ỏi... ánh đèn vàng phả xuống như mờ hơn trong hơi sương đêm...

Giữa khung cảnh nhộn nhịp, tất bật kia, một vài cái bóng nhỏ vẫn đang lúi húi, lặng lẽ bới bới, nhặt nhặt bên những đống rác to xù, hôi hám. Những khuôn mặt lúc nào cũng dán xuống đất, khiến họ càng trở nên bí ẩn... Họ là những người bới rác đêm.

Cả nhà sống nhờ rác

Lang thang cùng cậu bạn đi chụp cảnh chợ đêm Long Biên, đang bối rối tìm một góc chụp những gánh hoa quả tươi buổi sớm, tôi bắt gặp hình ảnh một em bé vai mang chiếc bao tải lớn hơn người, một tay giữ chặt đầu bao, tay kia cầm thanh sắt dài cỡ 3-4 chục phân, nhanh nhảu bới và xiên những túi lilon ven đường cho vào bao một cách thuần thục, đằng sau em cũng những động tác tương tự, nhưng là một người đàn ông tầm hơn 30 tuổi. Cậu bé chạy tung tăng phía trước, thỉnh thoảng ngoảnh mặt lại nói gì đó với người đàn ông, cả hai cùng cười và tiếp tục công việc như không có ai xung quanh... Hơi ngạc nhiên và cảm thấy thú vị, tôi đi theo họ.


Cả nhà sống nhờ vào những buổi nhặt rác đêm (Ảnh: VnMedia)

Thì ra đây là công việc quen thuộc thường ngày của anh Dũng và con trai Nguyễn Trung Hiếu. Gia đình có bốn người cùng sống trong căn nhà tạm, chắp vá và chật chội ở xóm nổi dưới chân cầu Long Biên. Anh Dũng đã từng làm khuân vác thuê, nhưg rồi đau ốm luôn phải bỏ nghề, Hiếu vừa mới lên 6, cả nhà chuyển sang nhặt rác. Hằng ngày, từ chập choạng tối, anh Dũng, bé Hiếu và em gái vợ anh, mỗi người xách cái tải và chiếc "cời" (một thanh sắt có đầu uốn cong), lúi húi trong bóng tối bắt đầu một ngày làm việc mới, điểm khởi đầu bao giờ cũng là khu vực chợ ở chân cầu Long Biên, rồi ba người lần lượt đi dọc ven đê, vào các khu phố để nhặt rác. Bé Hiếu tỏ ra lanh lợi, lúc nào cũng đi trước bố và dì, nhặt được cái gì, Hiếu đều vui mừng khoe "chiến công". Ở tầm tuổi này, những đứa trẻ khác chắc hẳn đang được cả gia đình chiều chuộng chăm sóc, vào giờ này chúng có lẽ đang xem phim hoạt hình, đọc truyện tranh, hay vui chơi cùng với gia đình. Riêng với Hiếu, bé dường như không lấy việc nhặt rác làm khó khăn, mà tỏ ra vừa lòng, vui vẻ lắm...
Riêng chị Chung - vợ anh Dũng, sau khi thu xếp việc nhà xong xuôi, khoảng 8 giờ tối chị ra chợ Long Biên nhận quét dọn mướn, những lúc rỗi và khi quét rác xong chị cũng tranh thủ nhặt nhạnh rác ở chợ và đứng "gánh" (có ai thuê gì thì làm nấy).

Ban ngày là thời gian cả nhà nghỉ ngơi. Anh Dũng cho biết, công việc không mấy vất vả nhưng phải thức khuya, cũng nguy hiểm khi trời tối, khi phải đụng chạm tới những đống rác "không quen biết", và vấn đề sức khoẻ, nhất là với bé Hiếu. "Nhưng không để nó ở nhà một mình được, cho đi theo ít ra còn để mắt tới nó được...", anh nói.

Bốn người thường về nhà lúc quá nửa đêm hay trời sáng sớm hôm sau, rác được đưa về "tập kết" ở bãi, ngay phía trước nhà. Một tuần hoặc 10 ngày chị Chung phải phân loại rác 1 lần, một mình loay hoay giữa đống rác cao ngang đầu người, không găng tay, không một dụng cụ bảo vệ, cả người chị dường như tiếp xúc với đủ loại rác, luôn tay nhặt nhặt, xếp xếp... sau khi được phân riêng ra từng nhóm, rác sẽ được người từ Hà Đông sang tận nơi thu mua. Mỗi lần bán như thế cả nhà sẽ có từ 150 đến 300 nghìn đồng... cùng với tiền công của chị Chung, đây là nguồn thu nhập của cả nhà. Đôi khi có những lần được nhiều hơn chút ít, song nhiều khi chẳng có gì, nhất là những ngày mưa...

Lấy rác làm bạn

Ông Thuấn, ở Mai Dịch, Cầu Giấy - HN lại có hoàn cảnh khác. Ông bị tật bẩm sinh từ nhỏ, đôi bàn chân biến dạng khiến việc đi lại của ông rất khó khăn, đồng thời khiến ông không thể kiếm nổi một công việc. Để nuôi bản thân và mẹ già, hàng ngày ông rong ruổi cùng chiếc xe đạp cũ (ông tập đi mất khá nhiều thời gian), qua các tuyến phố để bới, nhặt phế liệu lẫn trong các thùng rác ven đường. Mỗi ngày, ông thường bắt đầu công việc vào 4-5 giờ chiều, một mình rong ruổi 3-4 chục cây số và khi chiếc xe đạp cũ "yên vị" trong nhà thường thì đã là nửa đêm.

Cái dáng nhỏ nhắn, đôi chân khuỳnh khuỳnh và chiếc xe đạp của ông có lẽ đã trở lên quá quen thuộc trên các con đường từ Xuân Thuỷ, Cầu Giấy, đường Láng... trừ những ngày mưa to gió lớn không thể ra đường, còn thì gần chục năm nay ông Thuấn vẫn đều đều rong ruổi như thế, cho dù mẹ ông đã mất hơn một năm.

"Khi mới băt đầu làm việc này, vừa phải tiếp xúc với mọi loại rác thải mất vệ sinh, vừa chịu những cái nhìn như lạ lẫm của mọi người mỗi khi dừng lại bên một thùng rác, bới nhặt, không biết bao nhiêu lần tôi đã định bỏ không bới rác nữa, nhưng rồi mãi cũng quen dần đi, giờ đây tôi coi rác như bạn..." - ông Thuấn tâm sự và còn vui vẻ "tự hào": Nhiều người "không kiếm được bằng tôi đâu đấy".

Cũng lặng lẽ, âm thầm mưu sinh nhờ rác giữa Hà Nội còn có hàng trăm người đến từ các miền quê. Rõ ràng với họ, nhặt rác hằng đêm là một nghề thực sự và còn hơn thế nữa. Dù biết đó là một trong những công việc vất vả có mức độ nguy hiểm cao, do phải tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và độc hại nhất, trong khi họ thường không có nhưng dụng cụ bảo vệ cần thiết.

(Theo LĐTĐ)