Lão K
23-10-2010, 06:24 AM
Ăn sao cho ốm (gầy): Ít béo (low-fat), ít bột đường (low-carb) hay nhiều đạm (high-protein)?
Thật ra ăn theo “trường phái” nào cũng không quan trọng, như một số nghiên cứu trước đây, mà từng “trường phái,” từng tuyên bố.
Ðiều quan trọng là giảm bớt năng lượng (calories) vào và làm điều ấy đều đặn và thường xuyên.
Trên đây là điều được tìm thấy từ một cuộc nghiên cứu của liên bang kéo dài hai năm. Người ta thấy rằng những người tham gia nghiên cứu thường không thể giữ vững “lập trường” và thói quen ăn uống của mình lâu dài theo những cách “đơn điệu” như vậy và do đó sự giảm cân thường rất khiêm tốn trong đại đa số trường hợp dù cho họ có theo “trường phái” nào (ví dụ như Atkins, Zone, Ornish).
Một số nghiên cứu trước đây đã thấy là ăn ít bột đường (low-carb-như trong “trường phái” Atkins) có vẻ có hiệu quả hơn cách ăn ít béo (low-fat). Tuy nhiên, nghiên cứu mới này lại cho thấy rằng điều chính yếu nhất để giảm cân vẫn theo qui luật căn bản, là năng lượng thu vào phải thấp hơn năng lượng sử dụng ra.
“Bí quyết không nằm ở chỗ ăn ít béo hay ít bột đường,” đó là tuyên bố của Bác Sĩ Elizabeth Nabel, giám đốc của Viện Quốc Gia Hoa Kỳ về Tim, Phổi và Máu (the National Heart, Lung and Blood Institute), nơi đã tài trợ cho một nghiên cứu, mà kết quả được công bố trên tập san y khoa nổi tiếng Hoa Kỳ và thế giới “New England Journal of Medicine,” tháng 2 năm 2009 vừa rồi, đã được thực hiện bởi Harvard School of Public Health và Pennington Biomedical Research Center ở Louisiana.
Tưởng nên nhắc lại, để biết mình có cần giảm cân hay không, một trong những cách khoa học và thường được áp dụng nhất hiện nay là tính chỉ số cân nặng (BMI-Body Mass Index).
Chỉ số cân nặng được tính bằng cách chia cân nặng tính bằng kí lô gram với bình phương của chiều cao tính bằng mét (tức là ký lô gram trên mét vuông). Ví dụ một người nặng 100 kg, cao 2m thì chỉ số cân nặng sẽ bằng 100 chia cho bình phương của 2 tức là 100 chia cho 4 tức là 25. Chỉ số cân nặng được coi là lý tưởng khi nó ở trong khoảng từ 18.5 đến 24.9. Nếu chỉ số cân nặng từ 25 trở lên là bắt đầu đã quá mức lý tưởng, và nên cho giảm xuống càng sớm càng tốt, vì khi đã quá nặng rồi thì sẽ khó giảm lại mức bình thường hơn nhiều.
Có nhiều cách để giảm cân, và thường là phải kết hợp chúng với nhau chứ không chỉ dùng một. Và dùng những cách nào cũng tùy vào từng mức độ dư cân các yếu tố khác nhau của từng người.
Nhịn ăn là một cách, và là cách... dở nhất vì không ai có thể nhịn mãi và khi ăn bù trừ thì thường gấp mấy lần lúc nhịn.
Một cách tổng quát, các phương pháp chính để giảm cân là thay đổi cách ăn uống (chứ không phải nhịn), tăng vận động thể lực, thuốc men và phẫu thuật.
Thay đổi cách ăn như thế nào? Nói chung, nên thay đổi các thức giàu năng lượng bằng các loại ít có năng lượng (calories) hơn. Các loại ít có năng lượng là rau, trái cây và nước lọc.
Bí quyết là đừng để cho bụng đói, lúc nào cũng để bụng lưng lửng với các thức ít năng lượng (nhưng chưa chắc là kém ngon hơn) này.
Nên uống khoảng 2 lít nước lọc một ngày, (đây là một trong những chất cần thiết và hữu ích nhất cho cơ thể, ít tốn tiền nhất nhưng lại hay bị bỏ quên), ăn nhiều rau và trái cây. Một nghiên cứu gần đây cho thấy uống nước trước khi ăn là một cách (đơn giản, rẻ tiền nhưng) hiệu quả để giúp giảm cân. Người ta chưa biết rõ tại sao, nhưng cũng nghĩ rằng, có lẻ một phần là nhờ nước giúp làm đầy một phần bao tử trước khi ăn, do đó giúp ta ăn ít hơn.
(Cũng có tác giả cho rằng không cần phải uống đúng 2 lít nước, miễn thấy khát thì uống, là OK. Tuy nhiên, nói chung, đừng uống nhiều quá hay ít quá, trung dung thường là điều hợp lý. Còn nghiên cứu cho thấy uống nước góp phần giúp giảm cân, là một nghiên cứu mới được trình bày tại một hội nghị khoa học lớn, gần đây.)
Không nên để những thứ nhiều năng lượng và “cám dỗ” chung quanh mình và luôn có sẵn các chất ít hay không có năng lượng. Nếu các chất này càng hấp dẫn thì càng tốt.
Chất béo là chất có nhiều năng lượng nhất và nên giảm thiểu. Nếu có dùng chỉ nên dùng chất béo thực vật. Một cách đơn giản và ngắn gọn, dầu olive là một trong những chất béo thực vật tốt.
Cũng có tác giả khuyên nên dùng nhiều các chất béo tốt vì, các chất này làm cho cơ thể có cảm giác no lâu và do đó giảm được sự thèm ăn. Các phương pháp này có hiệu quả trong thời gian ngắn, nhưng hiệu quả và tác hại của nó trong một thời gian dài chưa được chứng minh rõ ràng, như đã được trình bày trong nghiên cứu nêu trên.
Không nên ăn nhiều các chất bột đường như chè, bánh ngọt... (mật ngọt chết người). Nên thay thế cơm trắng, bánh mì trắng (fine grain) bằng cơm lức (brown rice), cơm gạo đen (black rice), bánh mì đen và các loại whole grain (ngũ cốc chưa xay) khác.
Tóm lại, các thức ăn uống “tối kỵ” trong khi muốn giảm cân là các loại fast food, đồ chiên xào, đồ ngọt, các loại nước ngọt, soda.
Ðiều sai lầm thường hay mắc phải nhất là nhịn đói. Cần làm bụng luôn không đói bằng các thức không có hay có ít năng lượng hay cho ta cảm giác no lâu. Cũng không nên gấp quá, mỗi tuần giảm một, hai pound (hay ít ra là lúc ban đầu không bị tiếp tục lên cân) là những mục tiêu thực tế, dễ thực hiện và có kết quả lâu dài hơn. Khi ăn, nên ăn chậm, nhai kỹ.
Về lâu về dài, bí quyết để giữ cân nặng vừa phải, là tìm ra những chế độ ăn vừa lành mạnh, vừa thích hợp với mình và thưởng thức (enjoy it) hàng ngày.
Không ai có thể kiêng khem, hy sinh quanh năm suốt tháng được. Nhiều người thường nghĩ rằng những gì lành mạnh là không ngon, đó là lý do tại sao mà nhiều người vẫn lạm dụng những thứ không lành mạnh (thật ra thứ gì cũng cần, chỉ có mức độ bao nhiêu là vừa mà thôi) và do đó “hy sinh” sức khỏe của mình.
Ngon hay không ngon, thích thứ này hay thứ khác là những yếu tố có tính cách chủ quan nhiều hơn, và chỉ có mình là người quan trọng nhất quyết định điều (rất quan trọng) này.
Bên cạnh việc ăn uống, vận động thể lực, tập thể dục, chơi thể thao thường xuyên vừa giúp tiêu thụ năng lượng dư thừa vừa giúp tăng cường chuyển hóa của cơ thể. Không những giúp ích trong việc giảm cân, vận động thể lực vừa giúp phòng các bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư, nhiều bệnh khác. Thể dục cũng giúp tâm thần sảng khoái, phòng bệnh trầm cảm (depression) và tăng cường khoái cảm và hoạt động tình dục nữa.
Ðể giảm cân, theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y Tế và Nông Nghiệp, hàng ngày ta nên tập thể dục khoảng từ một đến hai tiếng đồng hồ.
Có một số thuốc có thể giúp giảm cân và cũng có tác dụng khiêm tốn mà thôi. Cần phải gặp bác sĩ để được kê toa, vì thuốc có thể có các tác dụng phụ nguy hiểm cần phải được theo dõi, mà nhiều độc giả cũng đã biết và nêu ra trong các câu hỏi trên đây.
Cũng có một số thuốc, trà, dược liệu được quảng cáo là giúp giảm cân và không cần toa bác sĩ. Nên cẩn thận với các chất này, vì hiệu quả và các tác dụng phụ của chúng không được kiểm soát chặt chẽ.
Phẫu thuật (hút mỡ cột bao tử, cắt bớt ruột) là biện pháp cuối cùng cho những người quá mập, có thể có biến chứng và dĩ nhiên phải gặp bác sĩ nhiều lần và thử các phương pháp khác trước khi áp dụng các phương pháp cần đến dao kéo này.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
Thật ra ăn theo “trường phái” nào cũng không quan trọng, như một số nghiên cứu trước đây, mà từng “trường phái,” từng tuyên bố.
Ðiều quan trọng là giảm bớt năng lượng (calories) vào và làm điều ấy đều đặn và thường xuyên.
Trên đây là điều được tìm thấy từ một cuộc nghiên cứu của liên bang kéo dài hai năm. Người ta thấy rằng những người tham gia nghiên cứu thường không thể giữ vững “lập trường” và thói quen ăn uống của mình lâu dài theo những cách “đơn điệu” như vậy và do đó sự giảm cân thường rất khiêm tốn trong đại đa số trường hợp dù cho họ có theo “trường phái” nào (ví dụ như Atkins, Zone, Ornish).
Một số nghiên cứu trước đây đã thấy là ăn ít bột đường (low-carb-như trong “trường phái” Atkins) có vẻ có hiệu quả hơn cách ăn ít béo (low-fat). Tuy nhiên, nghiên cứu mới này lại cho thấy rằng điều chính yếu nhất để giảm cân vẫn theo qui luật căn bản, là năng lượng thu vào phải thấp hơn năng lượng sử dụng ra.
“Bí quyết không nằm ở chỗ ăn ít béo hay ít bột đường,” đó là tuyên bố của Bác Sĩ Elizabeth Nabel, giám đốc của Viện Quốc Gia Hoa Kỳ về Tim, Phổi và Máu (the National Heart, Lung and Blood Institute), nơi đã tài trợ cho một nghiên cứu, mà kết quả được công bố trên tập san y khoa nổi tiếng Hoa Kỳ và thế giới “New England Journal of Medicine,” tháng 2 năm 2009 vừa rồi, đã được thực hiện bởi Harvard School of Public Health và Pennington Biomedical Research Center ở Louisiana.
Tưởng nên nhắc lại, để biết mình có cần giảm cân hay không, một trong những cách khoa học và thường được áp dụng nhất hiện nay là tính chỉ số cân nặng (BMI-Body Mass Index).
Chỉ số cân nặng được tính bằng cách chia cân nặng tính bằng kí lô gram với bình phương của chiều cao tính bằng mét (tức là ký lô gram trên mét vuông). Ví dụ một người nặng 100 kg, cao 2m thì chỉ số cân nặng sẽ bằng 100 chia cho bình phương của 2 tức là 100 chia cho 4 tức là 25. Chỉ số cân nặng được coi là lý tưởng khi nó ở trong khoảng từ 18.5 đến 24.9. Nếu chỉ số cân nặng từ 25 trở lên là bắt đầu đã quá mức lý tưởng, và nên cho giảm xuống càng sớm càng tốt, vì khi đã quá nặng rồi thì sẽ khó giảm lại mức bình thường hơn nhiều.
Có nhiều cách để giảm cân, và thường là phải kết hợp chúng với nhau chứ không chỉ dùng một. Và dùng những cách nào cũng tùy vào từng mức độ dư cân các yếu tố khác nhau của từng người.
Nhịn ăn là một cách, và là cách... dở nhất vì không ai có thể nhịn mãi và khi ăn bù trừ thì thường gấp mấy lần lúc nhịn.
Một cách tổng quát, các phương pháp chính để giảm cân là thay đổi cách ăn uống (chứ không phải nhịn), tăng vận động thể lực, thuốc men và phẫu thuật.
Thay đổi cách ăn như thế nào? Nói chung, nên thay đổi các thức giàu năng lượng bằng các loại ít có năng lượng (calories) hơn. Các loại ít có năng lượng là rau, trái cây và nước lọc.
Bí quyết là đừng để cho bụng đói, lúc nào cũng để bụng lưng lửng với các thức ít năng lượng (nhưng chưa chắc là kém ngon hơn) này.
Nên uống khoảng 2 lít nước lọc một ngày, (đây là một trong những chất cần thiết và hữu ích nhất cho cơ thể, ít tốn tiền nhất nhưng lại hay bị bỏ quên), ăn nhiều rau và trái cây. Một nghiên cứu gần đây cho thấy uống nước trước khi ăn là một cách (đơn giản, rẻ tiền nhưng) hiệu quả để giúp giảm cân. Người ta chưa biết rõ tại sao, nhưng cũng nghĩ rằng, có lẻ một phần là nhờ nước giúp làm đầy một phần bao tử trước khi ăn, do đó giúp ta ăn ít hơn.
(Cũng có tác giả cho rằng không cần phải uống đúng 2 lít nước, miễn thấy khát thì uống, là OK. Tuy nhiên, nói chung, đừng uống nhiều quá hay ít quá, trung dung thường là điều hợp lý. Còn nghiên cứu cho thấy uống nước góp phần giúp giảm cân, là một nghiên cứu mới được trình bày tại một hội nghị khoa học lớn, gần đây.)
Không nên để những thứ nhiều năng lượng và “cám dỗ” chung quanh mình và luôn có sẵn các chất ít hay không có năng lượng. Nếu các chất này càng hấp dẫn thì càng tốt.
Chất béo là chất có nhiều năng lượng nhất và nên giảm thiểu. Nếu có dùng chỉ nên dùng chất béo thực vật. Một cách đơn giản và ngắn gọn, dầu olive là một trong những chất béo thực vật tốt.
Cũng có tác giả khuyên nên dùng nhiều các chất béo tốt vì, các chất này làm cho cơ thể có cảm giác no lâu và do đó giảm được sự thèm ăn. Các phương pháp này có hiệu quả trong thời gian ngắn, nhưng hiệu quả và tác hại của nó trong một thời gian dài chưa được chứng minh rõ ràng, như đã được trình bày trong nghiên cứu nêu trên.
Không nên ăn nhiều các chất bột đường như chè, bánh ngọt... (mật ngọt chết người). Nên thay thế cơm trắng, bánh mì trắng (fine grain) bằng cơm lức (brown rice), cơm gạo đen (black rice), bánh mì đen và các loại whole grain (ngũ cốc chưa xay) khác.
Tóm lại, các thức ăn uống “tối kỵ” trong khi muốn giảm cân là các loại fast food, đồ chiên xào, đồ ngọt, các loại nước ngọt, soda.
Ðiều sai lầm thường hay mắc phải nhất là nhịn đói. Cần làm bụng luôn không đói bằng các thức không có hay có ít năng lượng hay cho ta cảm giác no lâu. Cũng không nên gấp quá, mỗi tuần giảm một, hai pound (hay ít ra là lúc ban đầu không bị tiếp tục lên cân) là những mục tiêu thực tế, dễ thực hiện và có kết quả lâu dài hơn. Khi ăn, nên ăn chậm, nhai kỹ.
Về lâu về dài, bí quyết để giữ cân nặng vừa phải, là tìm ra những chế độ ăn vừa lành mạnh, vừa thích hợp với mình và thưởng thức (enjoy it) hàng ngày.
Không ai có thể kiêng khem, hy sinh quanh năm suốt tháng được. Nhiều người thường nghĩ rằng những gì lành mạnh là không ngon, đó là lý do tại sao mà nhiều người vẫn lạm dụng những thứ không lành mạnh (thật ra thứ gì cũng cần, chỉ có mức độ bao nhiêu là vừa mà thôi) và do đó “hy sinh” sức khỏe của mình.
Ngon hay không ngon, thích thứ này hay thứ khác là những yếu tố có tính cách chủ quan nhiều hơn, và chỉ có mình là người quan trọng nhất quyết định điều (rất quan trọng) này.
Bên cạnh việc ăn uống, vận động thể lực, tập thể dục, chơi thể thao thường xuyên vừa giúp tiêu thụ năng lượng dư thừa vừa giúp tăng cường chuyển hóa của cơ thể. Không những giúp ích trong việc giảm cân, vận động thể lực vừa giúp phòng các bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư, nhiều bệnh khác. Thể dục cũng giúp tâm thần sảng khoái, phòng bệnh trầm cảm (depression) và tăng cường khoái cảm và hoạt động tình dục nữa.
Ðể giảm cân, theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y Tế và Nông Nghiệp, hàng ngày ta nên tập thể dục khoảng từ một đến hai tiếng đồng hồ.
Có một số thuốc có thể giúp giảm cân và cũng có tác dụng khiêm tốn mà thôi. Cần phải gặp bác sĩ để được kê toa, vì thuốc có thể có các tác dụng phụ nguy hiểm cần phải được theo dõi, mà nhiều độc giả cũng đã biết và nêu ra trong các câu hỏi trên đây.
Cũng có một số thuốc, trà, dược liệu được quảng cáo là giúp giảm cân và không cần toa bác sĩ. Nên cẩn thận với các chất này, vì hiệu quả và các tác dụng phụ của chúng không được kiểm soát chặt chẽ.
Phẫu thuật (hút mỡ cột bao tử, cắt bớt ruột) là biện pháp cuối cùng cho những người quá mập, có thể có biến chứng và dĩ nhiên phải gặp bác sĩ nhiều lần và thử các phương pháp khác trước khi áp dụng các phương pháp cần đến dao kéo này.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng