Cùi Bắp
16-07-2010, 09:11 PM
Bí quyết 1: Thiết lập cài đặt máy ảnh [Camera setting]
Để bảo đảm có dữ liệu tốt và chụp với hiệu quả cao thì việc đầu tiên là phải chọn những "setting" sau đây chính xác: file format, color space, ISO setting, white balance, exposure, color temparature, auto focus point, metering mode, và lens.
Tôi cho rằng các bạn sử dụng từ medium tới high-end camera, nghĩa là có những setting nêu trên. Tôi xin lần lượt thảo luận từng phần một.
1. Định dạng ảnh [File format] Nếu bạn chọn white balance và color temperature đúng thì xin bạn tự tin và mạnh dạn chụp "JPEG large". Với format này, bạn đã có đủ chất lượng (quality) để chuẩn bị "edit" trong Photoshop. Bản thân tôi đã từng chụp Nikon D1x (5.3 MegaPixel) và sau đó dùng kỹ thuật PS để phóng lớn đến 20-by-30 inches mà nhìn vẫn nét. Hơn nữa, portrait photographer thường phải chụp với số lượng lớn, nếu như chụp RAW thì không chứa dược nhiều lắm trên thẻ nhớ và nếu bạn có máy tính "chậm" thì sẽ mất nhiều thì giờ upload, chỉnh white balance, color temperature, convert thành JPEG, những việc này làm giảm hiệu năng của người chụp.
2. Hê màu [Color space] Chọn Adobe RGB hơn là sRGB, vì sRGB dành cho Internet, còn RGB dùng cho mọi trường hợp. Nếu bạn chụp RGB rồi sau đó quyết định dùng cho Internet thì bạn chỉ có việc "compress" nó lại trong PS là xong.
3. Độ nhạy [ISO setting] chọn ISO cao nhất mà máy của bạn có thể "chịu được" mà không bị "noise". Thông thường thì ISO thấp cho kết quả tốt hơn, nhưng những máy sau này như Canon EOS 20D có thể chụp đươc ỏ ISO setting 400 mà vẫn không bị "noise". Tận dụng sự tiến bộ này, bạn có thể để tốc độ chụp cao và cố định (1/125s) để bắt máy chọn khẩu độ lớn (trương hợp chụp hệ thống TV, tức là bạn chọn tốc độ, để máy chọn khẩu độ). Lý do chụp tốc độ nhanh là vì trong khi chụp chân dung, bạn phải di chuyển nhiều và điều khiển model cùng lúc nên rất dễ bị rung máy. Hơn nữa với ISO setting cao và tốc độ cao, ta luôn được khẩu độ lớn (điều này cần thiết để có chiều sâu ảnh trường hẹp, cần thiết cho portrait).
4.Cân bằng trắng [White Balance] Yếu tố này quyết định đến "tông" màu (lạnh, nóng, neutral). Hầu hết các máy đều có auto, nhưng ta nên để đúng theo trường hợp (coi manual của máy bạn để biết rõ hơn).
5. Phơi sáng [Exposure] Với TV auto setting không phải lúc nào ta cũng có "perfect exposure". Luôn luôn kiểm tra histogram để xem hình có bị over hay under exposure hay không.
Nhìn vào histogram, nếu ta thấy có một vạch đen dài dọc bên phải của biểu đồ, có nghĩa là vùng đó bị "blown-out" (mất chi tiết). Tương tự như vậy, nếu có một vạch đen dọc bên trái có nghĩa là hình bị mất chi tiết trong vùng tối. (Nếu bạn dùng máy Canon, bấm nút info bạn sẽ thấy histogram hiện lên, những vùng mất chi tiết nó sẽ chớp chớp trên họa đồ)
Over Exposure: mất chi tiết nơi vùng sáng
http://www.vnphoto.net/data/p5/over_6539.jpg
Under Exposure: mất chi tiết nơi vùng tối
http://www.vnphoto.net/data/p4/under_5643.jpg
Để khắc phục, ta dùng exposure compensation. Tăng lên hay giảm đi để cân bằng ánh sáng lại (Xem camera manual của bạn để chỉnh).
6. Nhiệt độ màu [Color temperature]
Trời nắng (sunny daylight outdoors): khoãng 5200 K
Trong bóng râm (shaded areas outdoors): khoãng 7000 K
Trời mây, trời buồn ãm đạm, hay lúc mặt trời lặn: khoãng 6000K
7. Điểm lấy nét [Auto Focus Point] Trong chân dung bạn chỉ cần 1 focus point là đủ rồi. Khi chụp chân dung luôn luôn lấy điểm focus là mắt thì tối ưu nhất.
8. Chế độ đo sáng [Metering Mode] Chọn Partial Metering hay Center Weighted Metering Mode đặc biệt là khi chụp close up hay khi background quá sáng. Chọn Evaluative Metering khi backgorund đẹp.
9. Ống kính [Lenses] Trong khi chụp chân dung thì điều khiển model (communication) đóng một phần rất quan trọng, nên chụp tele từ 70mm đến 135 mm là lý tưởng nhất. Nếu ta chụp kính dưới 50 mm, thì ta phải đứng gần, điều này làm cho model mất tự nhiên (người ta rất nhạy cảm khi bị ống kính dí sát vào người). Nếu ta chụp kính quá hẹp như tele 300 mm thì ta phải "hét" lên thì model mới biết mình muốn cái gì và trong trường hợp này background thường bị xóa mờ quá mức. Nói chung là cố gắng giữ một khoảng cách làm việc (working distance) mà mình và model cảm thấy thoải mái nhất.
Để bảo đảm có dữ liệu tốt và chụp với hiệu quả cao thì việc đầu tiên là phải chọn những "setting" sau đây chính xác: file format, color space, ISO setting, white balance, exposure, color temparature, auto focus point, metering mode, và lens.
Tôi cho rằng các bạn sử dụng từ medium tới high-end camera, nghĩa là có những setting nêu trên. Tôi xin lần lượt thảo luận từng phần một.
1. Định dạng ảnh [File format] Nếu bạn chọn white balance và color temperature đúng thì xin bạn tự tin và mạnh dạn chụp "JPEG large". Với format này, bạn đã có đủ chất lượng (quality) để chuẩn bị "edit" trong Photoshop. Bản thân tôi đã từng chụp Nikon D1x (5.3 MegaPixel) và sau đó dùng kỹ thuật PS để phóng lớn đến 20-by-30 inches mà nhìn vẫn nét. Hơn nữa, portrait photographer thường phải chụp với số lượng lớn, nếu như chụp RAW thì không chứa dược nhiều lắm trên thẻ nhớ và nếu bạn có máy tính "chậm" thì sẽ mất nhiều thì giờ upload, chỉnh white balance, color temperature, convert thành JPEG, những việc này làm giảm hiệu năng của người chụp.
2. Hê màu [Color space] Chọn Adobe RGB hơn là sRGB, vì sRGB dành cho Internet, còn RGB dùng cho mọi trường hợp. Nếu bạn chụp RGB rồi sau đó quyết định dùng cho Internet thì bạn chỉ có việc "compress" nó lại trong PS là xong.
3. Độ nhạy [ISO setting] chọn ISO cao nhất mà máy của bạn có thể "chịu được" mà không bị "noise". Thông thường thì ISO thấp cho kết quả tốt hơn, nhưng những máy sau này như Canon EOS 20D có thể chụp đươc ỏ ISO setting 400 mà vẫn không bị "noise". Tận dụng sự tiến bộ này, bạn có thể để tốc độ chụp cao và cố định (1/125s) để bắt máy chọn khẩu độ lớn (trương hợp chụp hệ thống TV, tức là bạn chọn tốc độ, để máy chọn khẩu độ). Lý do chụp tốc độ nhanh là vì trong khi chụp chân dung, bạn phải di chuyển nhiều và điều khiển model cùng lúc nên rất dễ bị rung máy. Hơn nữa với ISO setting cao và tốc độ cao, ta luôn được khẩu độ lớn (điều này cần thiết để có chiều sâu ảnh trường hẹp, cần thiết cho portrait).
4.Cân bằng trắng [White Balance] Yếu tố này quyết định đến "tông" màu (lạnh, nóng, neutral). Hầu hết các máy đều có auto, nhưng ta nên để đúng theo trường hợp (coi manual của máy bạn để biết rõ hơn).
5. Phơi sáng [Exposure] Với TV auto setting không phải lúc nào ta cũng có "perfect exposure". Luôn luôn kiểm tra histogram để xem hình có bị over hay under exposure hay không.
Nhìn vào histogram, nếu ta thấy có một vạch đen dài dọc bên phải của biểu đồ, có nghĩa là vùng đó bị "blown-out" (mất chi tiết). Tương tự như vậy, nếu có một vạch đen dọc bên trái có nghĩa là hình bị mất chi tiết trong vùng tối. (Nếu bạn dùng máy Canon, bấm nút info bạn sẽ thấy histogram hiện lên, những vùng mất chi tiết nó sẽ chớp chớp trên họa đồ)
Over Exposure: mất chi tiết nơi vùng sáng
http://www.vnphoto.net/data/p5/over_6539.jpg
Under Exposure: mất chi tiết nơi vùng tối
http://www.vnphoto.net/data/p4/under_5643.jpg
Để khắc phục, ta dùng exposure compensation. Tăng lên hay giảm đi để cân bằng ánh sáng lại (Xem camera manual của bạn để chỉnh).
6. Nhiệt độ màu [Color temperature]
Trời nắng (sunny daylight outdoors): khoãng 5200 K
Trong bóng râm (shaded areas outdoors): khoãng 7000 K
Trời mây, trời buồn ãm đạm, hay lúc mặt trời lặn: khoãng 6000K
7. Điểm lấy nét [Auto Focus Point] Trong chân dung bạn chỉ cần 1 focus point là đủ rồi. Khi chụp chân dung luôn luôn lấy điểm focus là mắt thì tối ưu nhất.
8. Chế độ đo sáng [Metering Mode] Chọn Partial Metering hay Center Weighted Metering Mode đặc biệt là khi chụp close up hay khi background quá sáng. Chọn Evaluative Metering khi backgorund đẹp.
9. Ống kính [Lenses] Trong khi chụp chân dung thì điều khiển model (communication) đóng một phần rất quan trọng, nên chụp tele từ 70mm đến 135 mm là lý tưởng nhất. Nếu ta chụp kính dưới 50 mm, thì ta phải đứng gần, điều này làm cho model mất tự nhiên (người ta rất nhạy cảm khi bị ống kính dí sát vào người). Nếu ta chụp kính quá hẹp như tele 300 mm thì ta phải "hét" lên thì model mới biết mình muốn cái gì và trong trường hợp này background thường bị xóa mờ quá mức. Nói chung là cố gắng giữ một khoảng cách làm việc (working distance) mà mình và model cảm thấy thoải mái nhất.